8 sierpnia 2021

Jednoosobowa spółka z o.o. a ZUS

jednoosobowa spółka z o.o. a zus

Atutem spółki z o.o. jest możliwość założenia jej tylko przez jednego wspólnika. Mówimy wówczas o jednoosobowej spółce z o.o. Takie rozwiązanie wiąże się jednak z dodatkowymi obowiązkami. Jednym z nich jest obowiązek płacenia składek ZUS. Sprawdź, czy dotyczy to każdego wspólnika i jak jednoosobową spółkę definiuje ZUS.

Którzy wspólnicy podlegają ubezpieczeniom społecznym?

Obowiązkowym składkom na ubezpieczenia społeczne podlegają osoby fizyczne, które są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą. W myśl ustawy regulującej ten obowiązek, za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się m.in. wspólnika jednoosobowej spółki z o.o. Oznacza to, że wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. jest zobowiązany do uiszczania składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe. Dobrowolnie może natomiast podlegać ubezpieczeniu chorobowemu. Co więcej, wspólnik będzie podlegał ubezpieczeniom bez względu na to, czy spółka prowadzi działalność gospodarczą.

W tej sytuacji, ustawa ogranicza podleganie składkom na ubezpieczenia społeczne do osób fizycznych. Oznacza to, że jeśli wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o. jest osoba prawna (np. inna spółka z o.o.) to nie jest zobowiązana do uiszczania składek ZUS.

Jednoosobowa spółka z o.o. a składka na ubezpieczenie zdrowotne

Dodatkowym obowiązkiem spoczywającym na wspólniku jednoosobowej spółki z o.o. jest podleganie ubezpieczeniu zdrowotnemu. Ustawa nakłada ten obowiązek na osoby, które spełniają warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, będące osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą. Chodzi więc m.in. o osoby fizyczne będące wspólnikami jednoosobowych spółek z o.o. Więcej o składce zdrowotnej dla jednoosobowego wspólnika spółki z o.o. piszemy w artykule Polski Ład – składka zdrowotna w spółce komandytowej i jednoosobowej spółce z o.o.

Jednoosobowa spółka z o.o. w rozumieniu ZUSu

Zgodnie z powyższym, jeśli w spółce z o.o. jest więcej niż jeden wspólnik (spółka nie jest jednoosobowa) to co do zasady wspólnicy nie podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Stąd też wielu wspólników przekazuje 1 lub 5% udziałów w spółce z o.o. innej osobie, licząc, że spółka utraci status jednoosobowej, a w konsekwencji wspólnik nie będzie musiał płacić składek ZUS. Praktyka pokazuje jednak, że obecność drugiego wspólnika w spółce z o.o. nie zawsze uchyla ten obowiązek. Często tak właśnie uważa ZUS, który kieruje pisma do wspólników dwuosobowych spółek wraz z naliczeniem zaległych składek.

Kiedy spółka może zostać uznana za jednoosobową?

Co więc przesądza o tym, że spółka wieloosobowa może zostać uznana za jednoosobową? Jest to m.in.:

niski udział drugiego wspólnika w kapitale zakładowym spółki z o.o. – polskie sądy w orzeczeniach podkreślają, że nawet gdy formalnie wspólnik jest jedynie udziałowcem większościowym to w przypadku iluzorycznego udziału drugiego wspólnika należy go traktować na potrzeby ubezpieczeń społecznych jako jedynego wspólnika tej spółki. Jaki udział traktowany jest jako iluzoryczny? W orzeczeniach wskazuje się na posiadanie przez drugiego (iluzorycznego) wspólnika np. poniżej 1% udziałów, 1 % udziałów, 8 a nawet 10% udziałów,
samodzielność decydowania o wynikach zgromadzenia wspólników, niemal wyłączne prawo do zysku oraz nieskrępowana możliwość samodzielnego decydowania o bieżącej działalności spółki (zwykle będą to konsekwencje posiadania większości w kapitale zakładowym spółki z o.o.),
dominująca pozycja właścicielska, która decyduje o tym, że wspólnik nie może być własnym pracodawcą, wskutek czego nie może korzystać z ubezpieczenia społecznego jako pracownik tej spółki.

Odmienne stanowiska

Zdarzają się również odmienne stanowiska, które wskazują, że objęcie udziałów, choćby w nieznacznej części, w spółce przez innych udziałowców należy uznać za okoliczność wyłączającą obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym. Wydaje się jednak, że są to obecnie stanowiska mniejszościowe.

Podstawa prawna: art. 6 ust. 1 pkt 5), art. 8 ust. 6 pkt 4), art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c) ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, wyrok SA w Katowicach z dnia 15 listopada 2018 r., sygn. akt III AUa 916/18, wyrok SN z dnia 3 sierpnia 2011 r., I UK 8/11, wyrok SA w Szczecinie z dnia 19 lipca 2017 r., sygn. akt III AUa 410/16, wyrok NSA z dnia 22 marca 2019 r., II GSK 187/17, wyrok SN z dnia 3 lipca 2019 r., II UK 24/18, wyrok SA we Wrocławiu z dnia 25 lipca 2019 r., III AUa 424/19, wyrok SN z dnia 5 marca 2020 r., III UK 36/19, postanowienie SN z dnia 24 marca 2021 r., III USK 156/21.